++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++ XINE: wolny odtwarzacz wideo ++++++++++++++++++++ ++++++++++++++++++++++++ WERSJA => $Id: README_pl,v 1.10 2004/12/12 21:57:10 mroi Exp $ SPIS TREŚCI -=========- 1 DOKUMENTACJA 1.1 Zakres tego dokumentu 2 O XINE 2.1 Wymagania i wspierane platformy 2.2 Użyte oprogramowanie 2.3 Programiści xine 2.4 Użytkowanie 2.4.1 Skróty klawiaturowe 2.4.2 Wybieranie ścieżki dźwiękowej 2.4.3 Wybieranie napisów 2.4.4 LIRC 2.4.5 Ustawianie opcji konfiguracyjnych xine z linii poleceń 3 CO NIE ZOSTAŁO JESZCZE POWIEDZIANE 3.1 Wolność, DVD i te sprawy... 4 Kontakt z projektem xine 1 DOKUMENTACJA 1.1 Zakres tego dokumentu To jest dokumentacja użytkownika końcowego xine-lib i xine-ui. Więcej informacji znajdziesz w katalogu doc/ obydwu pakietów. Proszę również rzucić okiem na FAQ dołączany do pakietu xine-ui który może już zawierać odpowiedzi na Twoje pytania. 2 O XINE xine to wolny, na licncji GPL, odtwarzacz wideo dla systemów unixowych. Obsługuje strumienie mpeg-2 i mpeg-1 (zawierające dźwięk + obraz), elementarne strumienie mpeg (tylko dźwięk/obraz, np. pliki mp3) jak i pliki typu AVI (używając kodeków dll win32) oraz strumienie typu Vorbis OGG. Jest pewne wsparcie dla sekwencji quicktime (ale większość kodeków audio i wideo jest chronionych przez prawo własności intelektualnej i te nie są wspierane). xine odtwarza z sekwencji obraz i dźwięk i synchronizuje je. Zależnie od właściwości sekwencji odtwarzanie będzie wymagało więcej lub mniej czasu procesora, pełna częstotliwość wyświetlania ramek sekwencji mpeg-2 udała się już przy procesorze Pentium II 400 MHz. xine może odtwarzać VideoCD, CD, SVCD i bezpośrednio DVD. Niestety status prawny zaszyfrowanych/zablokowanych dysków DVD nie jest jasny w niektórych państwach, więc nie możemy dodać do xine żadnego kodu odszyfrowującego DVD. Aby odtwarzać takie DVD będziesz potrzebować zewnętrznych programów lub czegoś na kształt wtyczki do xine 'xine_dvd_plugin', który może obsłużyć uwierzytelnianie/ odszyfrowanie DVD. Grupa autorów projektu xine odmawia jakiejkolwiek odpowiedzialności za używanie programu xine w ten sposób. Poczynając od wersji xine 5.0, zaimplementowana została architektura pozwalająca na elastyczne używanie wtyczek, dzięki którym możliwe będzie w przyszłości wsparcie wielu innych typów sekwencji i urządzeń wyjściowych. 2.1 Wymagania i wspierane platformy - xine wymaga serwera X11 dla wyjścia obrazu (z 8, 15, 16, 24 lub 32 - bitową głębią kolorów). - xine wykrywa i używa rozszerzeń MIT X video i X shared memory dla lepszej wydajności. - jeśli nie możesz uruchomić Xv na twojej platformie, powinieneś użyć 16bpp głębi kolorów dla uzyskania lepszej wydajności. Xv wydaje się całkiem dobrze pracować z każdą głębią kolorów. - jeżeli masz kartę graficzną mga 200/400 możesz użyć jako opcji wyjścia - wtyczki syncfb/teletux. Szczegóły zobacz w README.syncfb - odtwarzanie audio jest wspomagane przez OSS, ALSA, ESD i ARTSD. - aaxine używa bibliotek aalib i może pracować na prawie każdym terminalu. - żeby skompilować xine potrzebujesz w miarę nowych wersji gmake, gcc i binutils. xine powinien pracować na każdym nowszym komputerze kompatybilnym z architekturą i386 (pentium i lepsze) używając GNU/Linux lub FreeBSD. Zależnie od typu odtwarzanej sekwencji wideo, będziesz potrzebować więcej lub mniej mocy procesora, dla płynnago odtwarzania. Odtwarzanie DVD może dobrze działać już na systemach opartych o Pentium II 400Mhz (lub równoważnych). W tym równaniu jest jednak zbyt wiele niewiadomych więc ta granica może się wahać. Pomyślnie przetestowane karty graficzne (używające Xv) dla PC to: nVidia Riva TNT (oryginalne sterowniki NVidii "closed-source"), nVidia Riva TNT 2, Matrox G400, ATI AIW Rage128-16MB, 3dfx voodoo3 2000 PCI 16Mb Następujące karty zostały zgłoszone jako działające, ale nie jest jasne czy używają Xv czy nie (proszę zwrócić się na listę dyskusyjną użytkowników xine): Trident 9660, ATI AIW M64-8Mb PCI, ATI RageII 8MB. xine powinien dać sobię radę z odtwarzaniem obrazu na każdym działającym x-serwerze z każdą kartą graficzną, ale z dużo gorszą wydajnością niż z rozszerzeniem Xv. Dodatkowo, xine pracuje na i386-solaris, na maszynach sparc używających linuxa lub solarisa (Creator-3D działa), zobacz README.solaris dla dodatkowych informacji. Również wspierane: niektóre systemy powerpc używające linuxa oraz IRIX na procesorach MIPS. I ostatnie, lecz nie mniej ważne: zgłoszono również poprawnie działający xine na procesorach Alpha, IA-64 i S/390. 2.2 Użyte oprogramowanie xine używa oprogramowania z następujących zewnętrznych projektów wolnego oprogramowania: - liba52 Aarona Holtzmana i Michaela Lespinasse - libmpeg2 Aarona Holtzmana i Michaela Lespinasse - libmad Roberta Lesliego - libffmpeg Fabrice Bellard'a Bez tych świetnych programów xine nie byłoby oczywiście tym czym jest teraz. Również wielkie podziękowania dla Linux Video and DVD Project "LiViD" skąd oryginalny pomysł wolnego i darmowego odtwarzacza DVD. => http://www.linuxvideo.org/ 2.3 Programiści xine główny programista xine Guenter Bartsch różne sugestie, poprawki błędów i kompilacji, alsa plugin, interfejs użytkownika Daniel Caujolle-Bert wiele poprawek, wykrywanie prędkości transferu, programowa eliminacja przeplotu, masa uaktualnień libwin32 Miguel Freitas moduł wyświetlania obrazu teletux/syncfb, różne poprawki, sterowniki alsa Joachim Koenig programowanie liba52/libmpeg2 Michael Lespinasse pakiety dla Debiana, wsparcie dla użytkowników Siegfried Langauf Oraz wielu innych, zobacz plik xine-lib/AUTHORS 2.4 Użytkowanie Możesz uruchomić xine bez żadncyh opcji lub podając jedną lub więcej sekwencji wejściowych bezpośrednio. xine testuje możliwość użycia rozszerzenia Xv i jeśli nie - sam użyje XShm, test ten może jednak zawieść. Możesz określić wyjście wideo używając opcji "-V", np: xine -V XShm zmusi xine do użycia XShm albo zwykłego X11. Jeśli chcesz wysłać dźwięk przez sieć za pomocą ESD, ustaw zmienną środowiskową ESPEAKER przed uruchomieniem xine. Sekwencją wejścia może być nazwa pliku lub coś co nazywamy "MediaResourceLocator" MRL, który wygląda podobnie do URLa. Najpierw podaj źródło wejścia przed "://" następnie specyficzny identyfikator źródła wejścia. Jakich źródeł wejścia możesz użyć, zależy od tego jakie wtyczki wejścia zainstalowałeś (dla zwykłych plików możesz pominąć identyfikator źródła wejścia). Spróbuj $ xine --help by otrzymać pełną informację o użytkowaniu. xine używa protokołu xdnd (wersja 3) więc jeśli masz wyszukiwarkę plików z nim współpracującą (np gmc) możesz po prostu "przeciągnąć" pliki wideo na xine by je odtworzyć. Odtwarzanie scieżki 3 z VCD: $ xine vcd://3 Przykład bezpośredniego dostępu do DVD: $ xine dvd://VTS_01_1.VOB 2.4.1 Skróty klawiaturowe Klawisz Akcja [RETURN] odtwórz [SPACJA] stop klatka [Góra]/[Dół] szybki podgląd / zwolnienie 0 znajdź początek aktualnej sekwencji 1-9 przejdź do 10-90% aktualnej sekwencji [Lewo]/[Prawo] przeskocz -+ 15 sec (+CTRL: 60 sec) [PgUp]/[Wstecz] przeskocz do poprzedniej pozycji na liście [PgDown]/[Naprzód] przeskocz do następnej pozycji na liście f Przełącz do trybu pełnoekranowego/okna a przełącz proporcje ekranu (AUTO/16:9/4:3/DVB) i włącz tryb przeplotu z / Shift-Z ZOOM powiększanie / pomiejszanie obrazu. dodaj Ctrl aby powiększyć w pionie lub Meta aby powiększyć w poziomie "<",">" zmodyfikuj rozmiar okna wyjświetlania + - zmień kanał audio , . zmień kanał napisów n m wyreguluj synchronizację a/v [HOME] zresetuj synchronizację a/v [INSERT] przełącz widzialność kursora myszki w oknie obrazu q zakończ h ukryj okno obrazu (użyteczne przy odtwarzaniu mp3) więcej wkrótce ;-) Kliknij prawym przyciskiem na okno wyjścia wideo (lub naciśnij "G") aby ukryć panel. Zmienianie skrótów: Możesz również zmienić jeden/kilka/wszystkie skróty. Do tego musisz mieć plik keymap w swoim katalogu $HOME/.xine/. Składnia wpisów do tego pliku wygląda tak: WindowReduce { key = less modifier = none } Wartość "key" powinna odpowiadać opisowi klawiszy X11 (zobacz poniżej). Modyfikator może być: - 'none' brak modyfikatora, - 'control' (lub 'ctrl') klawisz "Control", - 'meta' (or 'alt' on PC) dla klawisza "meta", - 'mod3' lub 'mod4' lub 'mod5' dostępne tylko na niektórych platformach. Modyfikatory mogą być mieszane, oddzielone przecinkiem: WindowReduce { key = less modifier = control, alt } Nie wpisanie lini z modyfikatorem, będzie równoznaczne z wybraniem modyfikatora 'none'. Możesz dodać również aliasy dla skrótów, taki: Alias { entry = Pause key = p } będzie oznaczał dodanie innego skrótu do wpisu 'Pause' przez naciśnięcie 'p'. Możesz również dodać sekcję modyfikatora (zobacz poniżej). Jeśli nie - modyfikator pozostanie taki jak dla oryginalnego klawisza. ('Pause' w tym przypadku). Skanowanie nazw klawiszy X11: Aby poznać nazwę klawisza X11, możesz użyć polecenia 'xev', który jest dostarczany wraz z pakietami X11. Uruchomienie 'xev' z xterm'a uaktywnia małe okno, wtedy naciśnij klawisz którego nazwę chcesz poznać. Wtedy w oknie xterm'a otrzymasz coś takiego: ... KeyRelease event, serial 27, synthetic NO, window 0x3200001, root 0x3c, subw 0x0, time 4144050914, (259,265), root:(272,319), state 0x0, keycode 81 (keysym 0xff9a, KP_Prior), same_screen YES, ^^^^^^^^ To jest właśnie poszukiwana nazwa. Jeśli chodzi o przyciski myszy, aby używać na przykład kółko myszy, musisz wyśledzić który przycisk będzie asygnowany do funkcji, używając xev: ButtonRelease event, serial 27, synthetic NO, window 0x1200001, root 0x3b, subw 0x0, time 2710360666, (107,87), root:(120,117), state 0x1000, button 5, same_screen YES ^^^^^^^^ To jest ten przycisk W tym przypadku musisz ustawić "key = XButton_5". Przycisk modyfikacyjny jest również wspierany z przyciskami myszy. Wyświetlanie obecnych/przemapowanych skrótów. Możesz użyć 'xine --keymap' lub 'xine --keymap=default' aby wyświetlić domyślne skróty. Możesz przekierować rezultat do pliku, który może już zostać plikiem ~/.xine/keymap. Aby zobaczyć rezultaty zmiam w mapowaniu klawiszy, wpisz po prostu: xine --keymap=remapped 2.4.2 Wybieranie ścieżki dźwiękowej Podaj opcję "-a" aby wybrać wymaganą ścieżkę audio: xine -a 3 test.mpg odtworzy 3-cią dostępną ścieżkę audio (wraz z obrazem, oczywiście). Alternatywnie możesz użyć interfejsu użytkownika do selekcji ścieżki audio. 2.4.3 Wybieranie napisów Napisy są dołączane w oddzielnych ścieżkach, tak jak dźwięk. Zazwyczaj ścieżka 0 to napisy w domyślnym języku. Użyj opcji "-u" aby wybrać potrzebną ścieżkę napisów: xine -u 0 test.vob wyświetli napisy ze ścieżki 0. Alternatywnie możesz użyć interfejsu użytkownika do selekcji ścieżki napisów. 2.4.4 LIRC xine może być sterowany zdalnie przez podczerwień. Do tego potrzebujesz zainstalowanego LIRC'a (http://www.lirc.org). Musisz dodać kilka linii do twojego ~/.lircrc: begin remote = SAMSUNG button = Button_Play prog = xine repeat = 0 config = PLAY end begin remote = SAMSUNG button = Button_Src prog = xine repeat = 0 config = DVD end xine może samo wygenerować szablon wpisów, jeśli użyjesz 'xine --keymap=lirc'. Możesz przekierować wyjście komendy do pliku aby dopolerować ustawienia. Każdy wpis będzie wyglądał tak: # Reduce the output window size. begin remote = xxxxx button = xxxxx prog = xine repeat = 0 config = WindowReduce end Do Ciebie należy wybór pilota i przypisanie przycisków. Playlist: --------- Aby odnaleźć listę odtwarzania z danej wtyczki wejścia, możesz użyć specjalnego klucza 'PlaylistFrom:', i następującej po nim nazwy wtyczki (takiej samej jak na przycisku panela): # Odnajdywanie listy odtwarzania z wtyczki NAV begin remote = xxxxx button = xxxxx prog = xine repeat = 0 config = PlaylistFrom:NAV end 2.4.5 Ustawianie opcji konfiguracyjnych xine z linii poleceń Możesz ustawić każdą opcję (zobacz README.config_en) z linii poleceń aby obejść wartości ustawione w $HOME/.xine/config. Na przykład możesz zrobić coś takiego xine vcd://1 opt:media.vcd.device=/dev/cdrom2 vcd://1 aby zmienić vcd_device między odtworzeniem dwóch mrls. Te ustawienia opt: nie będą zachowane w pliku konfiguracyjnym, gdyż są traktowane jako tymczasowe. 3 CO NIE ZOSTAŁO JESZCZE POWIEDZIANE 3.1 Wolność, DVD i te sprawy... xine jest wolnym oprogramowaniem. "wolne oprogramowanie" jest w pewnym stopniu związane z "otwatymi źródłami". Ale znaczenie "wolnego oprogramowania" idzie dużo dalej: jest ono związane z wolnością jego użytkowników. Jeśli masz czas, proszę przeczytaj, co "Free Software Foundation" pisze na ten temat: http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.pl.html Bardzo specyficznym problemem jest wolność oprogramowania DVD: przemysł filmowy dopełnia wszelkich możliwych wysiłków aby ograniczyć odtwarzanie płyt DVD do kontrolowanych urządzeń. Większość obecnie sprzedawanych płyt DVD jest zaszyfrowana (zablokowana) i w niektórych krajach (zwłaszcza w USA), nielegalnym jest odszyfrowywanie (odblokowywanie) ich, nawet do celów prywatnego użytku (oglądnięcia). Mamy nadzieję że większość ludzi zgodzi się z faktem, że jest to problematyczny sposób traktowania klientów. Grupa Projektu xine potępia te wysiłki przemysłu filmowego - próbując tą drogą zapobiegać stratom w sprzedaży, z pewnością okazuje brak szacunku do wszystkich swoich uczciwych klientów. Z drugiej jednak strony, Grupa Projektu xine jest przeciwna łamaniu istniejącego prawa. Nikt aktualnie nie wie dokładnie czy gdziekolwiek na świecie jest legalne pisanie, posiadanie i używanie oprogramowania do OGLĄDANIA zaszyfrowanych płyt DVD. Dopóki ten temat pozostaje niejasny (i wydaje się potencjalnie bardzo niebezpieczny), xine nie będzie zawierać żadnego specyficznego kodu do odblokowywania DVD. Wydaje się jednak, że osoby trzecie pracują nad takimi rozszerzeniami. Możliwe że są miejsca gdzie jest to legalne. Którekolwiek z powyższych dotyczy Ciebie - nie będziesz w stanie odtwarzać zaszyfrowanych DVD za pomocą "czystego" programu xine. Proszę zauważyć że nie jest to "błąd" albo braki w funkcjonalności, ale czysto prawny problem. Byłoby wspaniale rozwiązać go (np. przez przekonanie ameryki i/lub przemysłu filmowego, że są naprawdę nudni i niepotrzebnie nie w porządku wobec klientów jak i użytkowników i programistów wolnego oprogramowania), ale dodawanie kodu odszyfrowującego DVD do xine nie rozwiąże tego problemu. 4 Kontakt z projektem xine Strona domowa projektu xine: http://xine.sourceforge.net Informacja zwrotna, lub chęć pomocy mile widziana, kontakt: lista dyskusyjna użytkowników xine: xine-user@lists.sourceforge.net ################################ # Tłumaczenie: Barłomiej Muryn # # mailto: _4ever_@irc.pl # ################################